Zemljotres magnitude 5,5 pogodio je Hrvatsku 22.3.2020. u 6:24 ujutru. Epicentar zemljotresa nalazio se kod Markuševca (na 9 km udaljenosti od Zagreba), a istog dana neposredno posle ovog zemljotresa usledio je još jedan zemljotres magnitude 5,0. Procenjen intenzitet zemljotresa u epicentru je VII prema Evropskoj skali makroseizmičkog intenziteta (EMS skala). Podrucje pogodjeno zemljotresom od 22.3.2020. je bilo pogodjeno mnogim naknadnim zemljotresima, kao sto se moze videti ovde. Region koji je pogođen nedavnim zemljotresom je poznat po seizmičkoj aktivnosti. Područje Zagreba nalazi se na kontaktu velikih tektonskih jedinica: Alpa na severozapadu, Panonskog bazena na istoku i Dinarida na jugu. Zemljotresi u ovom području su posledica relativnog pomeranja Panonskog basena i medvedničko-kalničkog raseda. Najjači prethodni zemljotres u ovom području dogodio se 1880. sa epicentrom u Medvednici i imao je magnitudu 6,3. Taj zemljotres izazvao je oštećenje ili rušenje oko 1400 stambenih zgrada, sto je činilo više od polovine od ukupnog fonda zgrada u tom trenutku, s obzirom da je Zagreb tada imao oko 30000 stanovnika. Detaljne informacije o istoriji seizmičkog hazarda u Zagrebu i okolini mogu se pronaći ovde.
Ovaj zemljotres se dogodio u toku pandemije COVID19, što je predstavljalo dodatni izazov i za pogođeno stanovništvo a i za proces procene štete i obnove. Zemljotres je izazvao jednu ljudsku žrtvu kao i značajnu materijalnu štetu, pre svega u epicentralnom području ali i u najužem centru Zagreba. Uglavnom su oštećeni objekti od zidarije, a posebno starije zgrade (neke od njih su starije od 100 godina). Među oštećenim objektima nalaze se stambene zgrade, škole, bolnice i objekti od kulturnog i religioznog značaja. Prema podacima Hrvatskog centra za potresno inženjerstvo, do sada je procenjena šteta na ukupno 9390 zgrada. Na osnovu obilaska inženjerskih timova objekti su klasifikovani u 3 kategorije: zelena (upotrebljiv objekat), žuta (privremeno neupotrebljiv objekat koji može postati upotrebljiv uz mere hitne intervencije ili je potrebna detaljna inspekcija) i crvena (neupotrebljiv objekat koji je pretrpeo ozbiljna oštećenja i najverovatnije će morati da se rekonstruiše). Oko 600 zgrada je procenjeno u crvenoj kategoriji, dodatnih 2600 zgrada je u žutoj kategoriji a preostali objekti su u zelenoj kategoriji. Informacije o stanju oštećenih objekata su prikupljene elektronskim putem naći ovde.
Većina oštećenih objekata su stambene zgrade od nearmirane zidarije, koje su pretpele konstruktivna kao i nekonstruktivna oštećenja. Primećena su konstruktivna oštećenja fasadnih i kalkanskih zidova, kao i krovnih konstrukcija. Mnoga oštećenja su nekonstruktivna, npr. oštećenja ili rušenja dimnjaka i krovnih pokrivača (crep). Oštećena su i sedišta značajnih nacionalnih institucija, kao što je Hrvatska akademija znanosti i umetnosti, Sveučilište u Zagrebu, itd. Oštećenja su pretrpeli i muzeji (npr. Moderna galerija i Muzej savremene umetnosti), kao i objekti od religioznog značaja (npr. Crkva presvetog srca Isusovog i zagrebačka Katedrala). Više informacija u vezi oštećenja objekata od kulturnog i religioznog značaja se mogu naći ovde.
Nekoliko bolnica u okviru KBC Zagreb je isto pretrpelo konstruktivna i/ili nekonstruktivna oštećenja koja su prouzrokovala poremećaj normalnog funkcionisanja ovih ustanova, npr. porodilište (Petrova bolnica) je moralo da se evakuiše neposredno posle zemljotresa. Više informacija u vezi oštećenja bolnica se mogu naći ovde.
U toku je priprema za obnovu posle zemljotresa. Jedna od najvažnijih aktivnosti je razvoj novog Zakona o obnovi oštećenih objekata koji je pripremljen u kratkom vremenskom periodu posle zemljotresa. Gradjevinski fakultet Sveučilišta u Zagrebu i Hrvatska Komora Inženjera Gradjevinarstva su pripremili i objavili priručnik za urgentna tehnička rešenja popravke dimnjaka i ostalih delova objekata zgrada, koji se može naći ovde.
Zahvaljujemo se dr Marti Šavor-Novak, docentu Građevinskog fakulteta Univerziteta u Zagrebu, za korisne informacije u vezi ovog zemljotresa.
Detaljnije informacije u vezi ponašanja građevinskih objekata u ovom zemljotresu se mogu naći na sledećim web stranama:
